Umowa cywilnoprawna co to? Wszystko, co musisz wiedzieć

Umowa cywilnoprawna, w tym umowa zlecenie, stanowi istotny element w polskim systemie prawnym, regulowanym przez Kodeks cywilny. Jest to popularna forma współpracy, szczególnie wśród osób młodych i tych, którzy cenią sobie elastyczność w organizacji pracy. W artykule wyjaśnimy, czym jest umowa zlecenie, jakie są jej zasady, obowiązki stron oraz jakie zmiany w stawkach i składkach ZUS przyniosą lata 2023 i 2024.

Umowa cywilnoprawna – co to jest?

Umowa cywilnoprawna to rodzaj umowy, który obejmuje różne formy współpracy, takie jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. W przeciwieństwie do umowy o pracę, umowa zlecenie nie jest regulowana przez Kodeks pracy, lecz przez Kodeks cywilny. Oznacza to, że nie zapewnia ochrony pracowniczej, jaką gwarantuje stosunek pracy. Stronami umowy zlecenie są zleceniodawca i zleceniobiorca, którzy mogą ustalić warunki współpracy w sposób elastyczny i dostosowany do potrzeb obu stron.

Umowa zlecenie może być zawarta zarówno pisemnie, jak i ustnie, choć niektóre przepisy mogą wymagać formy pisemnej dla celów dowodowych. Elastyczność umowy zlecenie polega na możliwości samodzielnego wyboru miejsca i czasu pracy przez zleceniobiorcę. Jednakże, umowa zlecenie nie powinna mieć cech charakterystycznych dla umowy o pracę, takich jak określone miejsce i czas pracy, co mogłoby prowadzić do jej zakwalifikowania jako stosunku pracy.

Czym różni się umowa zlecenie od umowy o pracę?

Podstawową różnicą pomiędzy umową zlecenie a umową o pracę jest brak stosunku pracy w przypadku tej pierwszej. Umowa zlecenie nie zapewnia takich przywilejów jak płatne urlopy, ochrona przed zwolnieniem czy wliczanie do stażu pracy. Zleceniobiorca ma większą swobodę w organizacji pracy, co jest atrakcyjne dla wielu osób, które cenią sobie elastyczność. Umowa o pracę natomiast jest ściśle regulowana przez Kodeks pracy i zapewnia pracownikowi określone prawa i obowiązki.

Dodatkowo umowa zlecenie może być wypowiedziana w dowolnym momencie, chyba że strony ustaliły okres wypowiedzenia. W przypadku umowy o pracę, przepisy przewidują określone terminy wypowiedzenia, które są uzależnione od stażu pracy. Umowa zlecenie nie wlicza się również do stażu pracy, co może mieć znaczenie przy ubieganiu się o emeryturę czy inne świadczenia.

Jakie są zasady zawierania umowy zlecenie?

Umowa zlecenie powinna być zawarta w sposób zgodny z prawem, co oznacza, że strony muszą określić istotne elementy umowy, takie jak zakres obowiązków, wynagrodzenie oraz czas trwania zlecenia. Zleceniodawca i zleceniobiorca mogą ustalić także inne warunki, które są dla nich istotne. Ważne jest, aby umowa nie zawierała cech charakterystycznych dla umowy o pracę, co mogłoby prowadzić do jej przekształcenia w stosunek pracy.

Umowa zlecenie może być zawarta zarówno pisemnie, jak i ustnie, jednak dla celów dowodowych zaleca się formę pisemną. Przepisy prawa mogą wymagać, aby umowy zlecenie były sporządzane w formie pisemnej w określonych sytuacjach, np. w przypadku zlecenia z własnym pracodawcą, gdzie obowiązują pełne składki ZUS. Warto także pamiętać, że umowa zlecenie może być elastyczna, co oznacza, że zleceniobiorca ma możliwość przekazania wykonania zlecenia osobie trzeciej za zgodą zleceniodawcy.

Jakie obowiązki mają strony umowy zlecenie?

Strony umowy zlecenie, czyli zleceniodawca i zleceniobiorca, mają określone obowiązki wynikające z zawartej umowy. Zleceniodawca zobowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia zgodnie z ustaleniami umowy oraz do dostarczenia zleceniobiorcy niezbędnych narzędzi i materiałów do wykonania zlecenia, jeśli jest to wymagane. Zleceniobiorca natomiast zobowiązany jest do wykonania zlecenia zgodnie z ustalonymi warunkami, z należytą starannością i w ustalonym terminie.

W przypadku naruszenia warunków umowy, strony mogą dochodzić swoich praw na drodze sądowej. Umowa zlecenie może być także rozwiązana w dowolnym momencie, o ile strony nie ustaliły innego trybu wypowiedzenia. Zleceniobiorca ma także prawo do przekazania wykonania zlecenia osobie trzeciej, ale tylko za zgodą zleceniodawcy. Ważnym aspektem jest również to, że umowa zlecenie podlega składkom ZUS, jednak składka chorobowa jest dobrowolna.

Jakie są zmiany w stawkach i składkach ZUS w 2023 i 2024 roku?

Rok 2023 przyniósł zmiany w minimalnych stawkach godzinowych dla umów zlecenie. Od stycznia do czerwca 2023 roku minimalna stawka godzinowa wynosiła 22,80 zł, a od lipca wzrosła do 23,50 zł. W 2024 roku przewidziane są kolejne podwyżki – od stycznia minimalna stawka godzinowa wyniesie 27,70 zł, a od lipca 28,10 zł. Te zmiany mają na celu dostosowanie wynagrodzeń do rosnących kosztów życia i inflacji.

Zmiany dotyczą także składek ZUS, które są obowiązkowe przy umowie zlecenie. Studenci do 26. roku życia są zwolnieni z obowiązku opłacania składek ZUS, co jest korzystne dla młodych osób dorabiających sobie w trakcie nauki. Warto jednak pamiętać, że w przypadku zlecenia z własnym pracodawcą obowiązują pełne składki ZUS, co może mieć wpływ na wysokość wynagrodzenia netto. Dodatkowo, przychody z umowy zlecenie do 200 zł brutto podlegają zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu w wysokości 12%.

Podsumowując, umowa zlecenie jest elastycznym narzędziem współpracy, które ma swoje zalety i wady. Ważne jest, aby dokładnie zrozumieć jej zasady i różnice w porównaniu z umową o pracę. Warto także śledzić zmiany w przepisach dotyczących stawek i składek ZUS, które mogą mieć wpływ na wysokość wynagrodzenia i zobowiązania stron. Dzięki temu można uniknąć nieporozumień i problemów prawnych w przyszłości.